Klik op de beginletter van uw trefwoord

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W Z


A
Aanbod
Het doen van een aanbod is een rechtshandeling. Aanvaarding van het aanbod zorgt voor een overeenkomst.

Aandeelhouder
Een deelnemer in een maatschappelijk kapitaal.

Aandeelhoudersvergadering
Vergadering van aandeelhouders.

Aanhangig maken
Het starten van een procedure bij de rechter; in een strafproces gebeurt dat door een dagvaarding of een oproep van de officier van justitie, in een civiel proces door een dagvaarding van de eiser aan de andere partij, of een verzoekschrift aan de rechter.

Aanhouden
1. In het strafrecht: het feitelijk vasthouden van iemand die er van verdacht wordt een strafbaar feit te hebben begaan.
2. In een civiele of strafprocedure: het uitstel van de behandeling of de eindbeslissing van de rechter.

Aanleg
De rechterlijke instantie waar de behandeling van een zaak plaatsvindt. De rechtbank is de eerste aanleg, het gerechtshof de tweede aanleg oftewel de hoger-beroepsinstantie.

Aanmaning
Een verzoek van de schuldeiser gericht aan de schuldenaar om binnen een bepaalde termijn alsnog te presteren.

Aanwijzing
1. Voorschrift hoe het Openbaar Ministerie zijn taak moet vervullen. Er is bijvoorbeeld een aanwijzing over de rol van een officier van justitie bij risicowedstrijden in het betaald voetbal.
2. Officieel bevel van de minister van Justitie aan het Openbaar Ministerie om een zaak op een bepaalde manier af te handelen.

Aanzegging
Bekendmaking door middel van het uitreiken van een gerechtelijk schrijven, bijvoorbeeld een dagvaarding of een kennisgeving.

Absolute competentie of bevoegdheid
Bij het uitbrengen van een dagvaarding spelen in het algemeen twee vragen een rol. Ten eerste moet altijd worden vastgesteld welke 'soort' rechter bevoegd is om een zaak te behandelen. In de meeste gevallen zal het dan gaan om vast te stellen of men bij de 'gewone' rechter of bij de kantonrechter moet zijn. Dit is de vraag van de absolute competentie. Ten tweede moet men vaststellen in welk arrondissement de rechter dient te worden benaderd. Dit is de vraag van de relatieve competentie.

Administratieve afhandeling
Procedure om buiten het strafrecht lichte (verkeers-) overtredingen af te handelen.

Administratief beroep
Vragen van een voorziening tegen een beschikking bij een instantie binnen het bestuur

Adoptie
De beslissing van een bevoegde autoriteit waarbij familierechtelijke betrekkingen tussen een minderjarig kind en twee personen tezamen of een persoon alleen tot stand worden gebracht.

Advocaat
Een advocaat geeft juridisch advies en verleent juridische bijstand. Hij zal eerst proberen door middel van onderhandeling voor u een regeling te treffen met de andere partij. De advocaat treedt hierbij op als uw belangbehartiger. Pas als dat niet lukt, stapt hij naar de rechter of verwijst hij u naar een mediator. Vaak zijn advocaten gespecialiseerd in een bepaald soort zaken. De één doet meer strafzaken, de ander is weer heel goed in verzekeringen of uitkeringen. Een advocaat moet zijn ingeschreven bij de rechtbank en is ook lid van de Nederlandse Orde van Advocaten.

Advocaat-generaal
Een advocaat-generaal is de vertegenwoordiger van het openbaar ministerie bij het gerechtshof. Zijn taak komt overeen met die van officier van justitie bij de rechtbank. Ook de Hoge Raad kent advocaten-generaal. Die hebben een wat andere functie. Zij eisen geen straf, maar adviseren wat er met de zaak moet gebeuren.

Akte
Ondertekend geschrift dat als bewijs kan dienen.

Akte van geboorte
Een akte van geboorte wordt opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar het kind is geboren.
Indien de plaats van de geboorte van het kind niet bekend is, wordt de akte opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar het kind is aangetroffen. Die gemeente geldt als gemeente waar het kind is geboren.

Akte van overlijden
Een akte van overlijden wordt opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar het overlijden heeft plaatsgevonden.
Indien een lijk is gevonden en de plaats of de dag van overlijden niet met voldoende nauwkeurigheid kan worden vastgesteld, wordt de akte van overlijden opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waarin het lijk is gevonden of aan land gebracht.

Akten burgerlijke stand, inhoud
De ambtenaar van de burgerlijke stand mag in de akten alleen opnemen hetgeen ingevolge het bij of krachtens de wet bepaalde moet worden verklaard of opgenomen.
De ambtenaar van de burgerlijke stand is bevoegd alvorens tot het opmaken van een akte over te gaan zich de door de wet vereiste bescheiden te doen vertonen. Hij doet zich ook andere bescheiden vertonen, welke hij voor het opmaken van de akte of voor de vaststelling van de in de akte op te nemen gegevens noodzakelijk acht. Hij kan zich te dien einde, zonder hiervoor leges verschuldigd te zijn, inlichtingen verschaffen uit de registers van de burgerlijke stand en uit andere openbare registers.

Alternatieve sanctie
Een taakstraf (werkstraf of leerstraf) als alternatief voor een gevangenisstraf of een boete. Iemand die een taakstraf krijgt, moet onbetaalde arbeid verrichten, of verplicht een bepaalde cursus of training volgen.

Ambtshalve toevoeging
Toewijzing door de rechter van een advocaat die kosteloos rechtsbijstand verleent aan verdachten, vreemdelingen of psychiatrische patiënten die in bewaring zijn gesteld (zie ook: In bewaringstelling) zonder dat zij daartoe zelf een verzoek hoeven indienen.

Appèl
Hoger beroep; de mogelijkheid om, als men het niet eens is met een rechterlijke uitspraak, een nieuwe uitspraak van een hogere rechter te vragen. Als een zaak bij de rechtbank heeft gediend en hoger beroep wordt ingesteld, wordt de zaak behandeld door het gerechtshof. In beroep gaan bij de Hoge Raad heet geen 'appèl' maar 'cassatie'.

Appellant
De procespartij die in hoger beroep gaat tegen een uitspraak in eerste aanleg.

Arbitrage
Vorm van geschillenbeslechting waarbij niet de rechter, maar een of meer door de partijen zelf aangewezen scheidsrechters (arbiters) een uitspraak doen.

Arrest
Uitspraak van een gerechtshof of de Hoge Raad.

Arrondissement
Rechtsgebied. Nederland is verdeeld in negentien arrondissementen, met elk een rechtbank en een arrondissementsparket.

Arrondissementsparket
Het kantoor van het Openbaar Ministerie in een arrondissement. Op het arrondissementsparket werken de officieren van justitie en ondersteunend personeel onder leiding van een hoofdofficier van justitie. De parketten zijn gevestigd in dezelfde steden als de rechtbanken.

Auteursrecht
het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.